Stundum veit maður ekki að eitthvað er ráðgáta fyrr en internetið bendir manni á það. Vissuð þið að þangað til nýlega var mikil óvissa um það hvernig meltingarfæri risaeðlna virkuðu? Ástæðan er nokkuð augljós þegar maður pælir í því: Hold rotnar. Nánast allt sem við vitum, eða þykjumst vita, um hvernig risaeðlur er byggt á beinum þeirra. Þau eru mun líklegri til að varðveitast í jörðu og þess vegna höfum við fundið mun fleiri bein en vefi.
Ok. Hann er semí krútt.
En það eru ákveðnar aðstæður sem varðveita risaeðluhold. Í stuttu máli þarf heimurinn að gera dýrið að múmíu. Ein risaeðla sem eitt sinn vafraði um jörðina var Psittacosaurus, um eins og hálfs metra löng kvikindi sem lifðu í Asíu fyrir um 100-125 milljón árum. Af einhverri ástæðu hafa fundist þó nokkrar múmíur af þessum verum. Sem er ástæðan fyrir að litirnir í myndinni hér fyrir ofan er ekki ágiskanir eins og oftast, lík af einni svona fannst sem var svo vel varveitt að liturinn sást.
Nú nýlega fannst svo múmía sem var með varðveittan rass. Sú uppgötvun staðfestir það sem risaeðlufræðingum hefur lengi grunað: Að meltingarfæri risaeðlna voru svipuð og í fuglum. Næsta stóra ráðgáta er hvort þær hafi fjölgað sér eins og fuglar, en til þess að það sé staðfest þarf að finna grey sem er jafn vel varðveitt að framan og það síðasta var að aftan.
Annars hvet ég ykkur til að lesa fréttina um þetta, ég næ engan vegin utan um húmorinn og þekkinguna í henni.
Mér var hent á hlutabótarleiðina aftur nýlega. Til að reyna að gera eitthvaðuppbyggilegt ákvað ég að birta hér á síðunni eina góða frétt hvern dag sem ég er heima. Það er alveg nóg af slæmum fréttum þetta ár, alveg eins gott að birta einhverja gleði.
Þegar kemur að vísindum í geimnum er stundum magnað hversu langur tími þykir eðlilegur. Eða kannski eru það vísindin almennt og ég er bara ofur óþolinmóður nútímamaður. Allavega. Síðustu tvö ár hefur geimfarið Osiris-Rex (dramatísk nöfn eru afar mikilvæg í gemferðum, eða allavega afar skemmtileg) verið að elta smástirnið Bennu (sem heitir fullu nafni 101955 Bennu). Tilgangurinn var að ná að klukka Benna og stela af því ögn af ryki.
Að klukka stirnið hljómar einfalt en er það alls ekki. Bennu ferðast í kringum sólina á 28 kílómetra hraða á sekúndu. Það tekur 18 mínútur að fyrir merki frá jörðinni þannig að ekki var hægt að láta mann um að stýra. Það þurfti að forrita sjálfstýringu í farið og senda það af stað. Já og gemfarið kostaði jafn mikið og rúmlega þrettán þúsund Teslur. Langar þig að vera gaurinn sem forritar geimfarið, sendir það af stað og býður svo eftir því að frétta hvort Osiris brotlendir.
Bennu kallinn
En þeim tókst að klukka Benna og nú tekur við nokkura daga bið. Það þarf að athuga hvort klukkið hafi skilað nægu ryki um borð í farið. Svo tekur við löng ferð heim til jarðar. Rykið sem var safnað (sandur væri líklega betra orð) er frá þeim tíma þegar pláneturnar voru að myndast svo það gæti gefið ýmsar vísbendingar um fyrstu ár(milljarða) sólkerfisins.
Mér var hent á hlutabótarleiðina aftur nýlega. Til að reyna að gera eitthvaðuppbyggilegt ákvað ég að birta hér á síðunni eina góða frétt hvern dag sem ég er heima. Það er alveg nóg af slæmum fréttum þetta ár, alveg eins gott að birta einhverja gleði.
Fyrir um 2000 árum voru nokkrir Naszcar. Þetta voru íbúar svæðis sem í dag tilheyrir Perú, um það bil 350 kílómetrum frá höfuðborginni Lima. Þessir nú gleymdu einstaklingar skáru í bergið risavaxinn kött, um það bil 37 metra langan. Hver skurður hefur verið ágætis vinna, en línurnar eru á bilinu 30-40 sentímetra breiðar í eyðimerkurklett.
Fólkið sem skar út þessa skemmtilegu mynd hefur ekki órað fyrir því að tveimur árþúsundum síðar myndi kall á svæðinu fljúga dróna yfir svæðið og taka yfir daufum útlínum kattarins. Hann tilkynnti köttinn til yfirvalda og fornleifafræðingar hófust handa við að gera hann sýnilegan á ný. Því verki lauk núna í október og þegar Perú byrjar að trekkja að sér ferðamenn á ný mun þessi skemmtilega skepna líklega vekja mikla gleði. Eins og við vitum öll þá eru aldrei of margir kettir á netinu, svo hér fylgir myndin af þessum skemmtilega forngrip:
Ég skrifaði svona grein í fyrra og sé enga ástæðu til að endurtaka ekki leikinn. Þetta eru ekkert endilega fullmótaðar hugmyndir, bara hlutir og spurningar sem ég er búin að vera að pæla í eða lærði á þessu ári sem er að líða.
Byrjaðu greinar á að vista skjalið. Var rúmlega hálfnaður með þessa grein í gær en gleymdi að vista áður en ég lokaði tölvunni. Ó jæja.
Ekkert toppar gleðina að frumsýna. Nema kannski að frumsýna einleik sem maður skrifaði sjálfur og vann með frænda sínum, á hátíð sem var engan vegin viss um yrði haldin. Guide to Guiding var einn af hápunktum lífs míns.
Sparnaður er gull. Ég var einn af þeim sem sáu atvinnu mína sökkva í óvissu þegar Covid gerðist. En að eiga sparnað fleyta mér í gegnum einhverjar mánuði var svo hollt við geðheilsuna að það er nánast ólýsanlegt.
Maður æfist í köldu pottum og getur dottið úr æfingu. Laugarnar lokuðu í um mánuð og það var lengsti tími sem ég hef sleppt þeim í svona tvö ár. Kom mér á óvart hvað þetta var orðið miklu erfiðara.
Við erum bara að klára byrjunina. Mér finnst allir sem tala um bóluefni fyrir áramót hljóma bjartsýnir. Finnst þetta óþægileg tilhugsun. Þetta er líklega önnur bylgja sem við erum í, ekki seinni.
Samstaða er ekkert mál, í sex vikur. Samstaða Íslendinga var ofboðslega falleg í apríl. Nú er þetta erfiðara, því núna sitjum við ekki öll í sömu súpu og þá er þetta erfiðara.
Ég vildi óska að handboltinn og leikhúsið myndi berjast eins og fótboltinn. Ég er ekki endilega sammála því hvernig fótboltafólk er búið að berjast með kjafti og klóm að fá að láta eins og ekkert hafi í skorist. Dáist af baráttunni, ekki endilega sammála henni.
Maður er manns gaman.
Ljúft er að minnast liðins böls. Fékk þennan málshátt um páskana, fannst hann eiga ansi vel við.
Hvernig verður svona tími góður? Heyrði þessa spurningu þegar við vorum um það bil að læsa okkur inni. Mjög stoltur af því hvað ég gerði með allan þennan auka tíma.
Þegar faraldurinn er gerður upp munum við annað hvort segja að við brugðumst allt of harkalega við, eða ekki nógu. Það er ekki séns að við munum segja: Þetta var hæfilegt.
Í byrjun faraldursins stóð ríkisstjórnin sé mjög vel… í að vera ekki fyrir. Núna þarf líklega að taka erfiðari ákvarðanir.
Að vera launþegi hefur sína kosti. Eins og til dæmis uppsagnarfrest.
Plönturnar mínar eru en á lífi!
Ekkert segir mér að mér líði illa eins og þegar mig langar að starta rifrildi á twitter. Gerist ekki oft, en þegar það gerist veit ég að það er eitthvað að angra mig, sem ég er ekki að viðurkenna.
Í covid sjáum við þolinmæði náttúrunnar berjast við hraða nútímans.
Sjónvarp hefur breyst rosalega fram á 30 árum. Ég er að horfa á Star Trek Deep Space 9 hægt og rólega. Maður gerði sér ekki grein fyrir hversu margt hefur breyst í gerð sjónvarps á ekki lengri tíma.
Byrjaði aftur að fara út að hlaupa í ár. Og hugsa ég hætti því aftur. Bara ekki mín tegund æfingar.
Lokadraft er ekki síðasta draft. Ég merkti fjögur uppköst af Guide To Guiding „loka.“ Meinti það í öll skiptin.
Alltaf sama sagan á afmælum: Manni finnst alltaf að það eigi að koma einhver uppljómum. En þetta er bara næsti dagur. Með kökum.
Sambandslit eru aldrei skemmtileg.
Húsfélög eru á núlli þegar þau eiga fyrir neyðarviðgerð. Uppgötvaði þetta þegar ég tók við sem formaður húsfélagsins.
Hvað ætli fyrrverandi eigendum WOW finnist um meðferðina sem Icelandair er að fá núna?
Við hefðum líklega getað sleppt helmingnum af markaðsetningunni fyrir Guide to Guiding. Hef bara ekki hugmynd um hvaða helming. Tengt því:
Plaggöt eru tímasóun.
Það eru 330 miljónir manns í Bandaríkjunum. Og Trump og Biden eru þeir sem eru í framboði. Það er eitthvað kerfinu.
Það er gaman að gera hlaðvarp. Hafði ofboðslega gaman að því að taka viðtöl við áhugavert fólk fyrir Fringe hlaðvarpið. Ætla að gera meira af því, ekki viss hvenær og hvernig.
Ég þarf að læra hver takmörk mín eru tíma og orkulega. Ég er of gjarn að segja bara já við hlutum. Það getur verið kostur en líka galli þegar ég er komin með allt of mikið í dagatalið og sinni engu vel.
Þetta ár fer í sögubækurnar. Ætli þær muni ná utan um hvað hlutirnir gerðust bæði ótrúlega hratt suma daga og svo hægt á meðan við vorum að bíða.
Mesti tímaþjófur minn er Youtube. Ég get og hef eytt heilu dögunum í að gleypa í mig efni þar. Sumt að þessu er eitthvað sem ég hef raunverulega gaman af, sé sjálfur ekki mikinn mun á að horfa á heila seríu af Star Trek og að horfa á umfjöllun um Star Trek á Youtube. En allt er gott í hófi og ég velti stundum fyrir mér hvort það sé sniðugt að sitja klukkan þrjú að nóttu að horfa á greiningu á hvort Kafteinn Kirk hafi í raun og veru verið kvennabósi. Sérstaklega þegar ég hef eitthvað að gera daginn eftir.
Niðurstaðan var óvænt
En það er minn löstur. Hins vegar tók ég nýlega eftir dálitlu sem mér fannst magnað. Við vitum öll að það eru forrit sem stýra því sem við sjáum á stóru samfélagsmiðlunum. Ein af þessum staðreyndum sem við vitum öll en pælum lítið í. En ég fékk tækifæri nýlega til að sjá þetta gerast á nokkrum dögum.
Einn af mínum uppáhalds persónum á Youtube er kall sem nefnist True Geordie. Ég kynntist rásinni hans í kringum EM 2016 þegar þórðargleðin var ósvikinn og maður naut þess að horfa á enska fótboltaspekinga missa það vegna stærsta afreks íslenskrar knattspyrnu fyrr og síðar. Hans myndband um leikinn var með þeim skemmtilegri. Ég ætlaði að setja hlekk á það myndband en hann virðist hafa tekið það niður.
En ég hafði gaman af honum og hef síðan haft auga með því sem hann gefur út. Podcastið hans kom mér skemmtilega á óvart og hann er orðin ofboðslega góður í að búa til fjölbreytt og skemmtilegt efni, bæði fyndið og alvarlegt. En þessi pistill er ekki um hann, ekki beint.
Hann ákvað að læra póker. Hann fékk einn af þeim bestu í heiminum til að kenna sér og styrktaraðila til að borga sig inn á risapókermót á netinu. Mér fannst þetta skemmtileg pæling og kveikti á á sunnudagskvöldi. Ætlaði kannski að horfa á klukkutíma eða svo… einmitt. Ég var vakandi til tvö að horfa á hann og steytti hnefanum í loftið þegar ljóst var að hann hafði náð að vinna sér inn pening á mótinu. Þið verðið að treysta mér með að það var magnað afrek.
Svo gerði ég það sama viku seinna og aftur viku eftir það. Í millitíðinni fór ég að gúggla hinu og þessu um póker og var farinn að pæla í að opna reikning á síðu styrktaraðilans til að prufa mig áfram. Þangað til þarna um kvöldið var mér skítsama um þetta spil sem ég spilaði síðast í menntaskóla. En allt í einu var ég farin að hugsa um hvernig væri best að leika ákveðnum höndum, hvernig væri að blöffa, hvort viský félagar mínir væru til í að prufa póker í stað Dungeons and Dragons næst þegar við hittumst.
Það hjálpaði þessari dellu að í hvert sinn sem ég opnaði Youtube mældi algoriðminn frægi með nýjum myndböndum um póker. Gaurum að streyma spilinu, greiningu og svo framvegis. Stundum klikkaði ég á, oftast meira að segja. Ég fattaði hvað var í gangi þegar ég var farinn að horfa á tuttugu ára klippur af stórmótum. Það var pínu eins og að horfa í spegil og hugsa: Hvern fjandann er ég að gera?
Bara svo ég segi það: Ég hef ekkert á móti póker sem slíkum. Þetta er skemmtilegt spil og svo lengi sem fólk er ekki að vera fávitar og veðja pening sem það má ekki missa þá segi ég bara gangi þér vel. Það sem gaf mér smá sjokk var að nánast finna hvernig net forritinn voru að endurforrita mig til að hafa meiri áhuga póker. Auðvitað var undirliggjandi einhver áhugi. En forritið sá að það var hægt að fá mig til að eyða tíma í þetta og nýtti sér það.
Þá fór ég að hugsa um allt sem maður er að gleypa í sig á netinu. Hjá mér eru það tattú fólk, loftfimleikar og ræktarfólk á instagram, allt fótbolta og töluleikja dótið á Youtube, pólitíska draslið á Twitter og svo framvegis og framvegis. Hversu margt er þarna á bara vegna þess að maður hafði smá áhuga á þessu á einhverjum tímapunkti og heldur áfram að tikka inn vegna þess að forritið veit að maður sýnir þessu smá áhuga. Athygli okkar er gjaldmiðill á netinu og allir að keppast um hana, maður ætti kannski að vera ögn meðvitaður um hvernig maður eyðir henni.
Svo var það hitt, það er hægt að nýta sér þetta. Tökum sem dæmi eftir þér ræktarmyndir á Instagram innblástur frekar en óþolandi. Ef maður fylgir bara nokkrum einstaklingum sem eru í þeim heimi byrjar forritið að dæla í því efni sem blæs manni eldmóð. Sama er hægt að gera með til dæmis málverk, jafnvel tónlist og svo framvegis. Á móti kemur að í smá stund varð ég meðvitaður um allt ruslið sem ég innbyrði á þessum miðlum. Hversu mikil áhrifin eru á hugsun mína eru veit ég ekki, en þau eru einhver. Við vitum öll að það að borða hollt hefur áhrif á líkamann. Hlýtur það ekki að vera að lesa og horfa á hollt hafi áhrif á hugsunina?
Ég er ekki með neina djúpa pælingu til að klára þennan pistil. En kannski smá áskorun, ef þú tekur eftir einhverju á samfélagsmiðlum, spurðu þig af hverju það er verið að sýna þér það og hvort þú viljir vera að sjá þetta. Ef ekki er blokk takkinn besta uppfinning net aldarinnar.
Sjötta júlí 2020 stóð ég á litla sviðinu í Secret Cellar og fór með einleikinn Guide to Guiding. Þetta kvöld var hápunktur ferli sem stóð yfir í ár, þar sem Guide to Guiding fór úr því að vera fyndin hugmynd, í klárað verk. Það er erfitt að lýsa tilfinningunum á svona stund. Stolt er ein, óstjórnarleg gleði yfir að verkið gangi yfir höfuð upp, þakklæti til þeirra sem hjálpuðu og sigurvíma. Heljarinnar blanda.
Hálft sviðið sést á myndinni, var ekki nema þrisvar næstum dottinn af því
Eitt sem ég lærði snemma í ferlinu er að það er merkilega lítið efni til um hvernig svona verk verða til. Reyndar er bara merkilega lítið til um hvernig leiksýningar verða til á netinu. Það er eins og við sem vinnum í leikhúsinu viljum að það sé einhver dularfull blæja yfir því sem við gerum. Eða kannski átta aðrir sig á því sem ég mun uppgötva við skrif þessarar greinar: Að þetta ferli er ekkert sérstaklega spennandi. Kannski. En sjáum til.
Ég mun gera mitt allra besta til að skrifa um ferlið eins og það gerðist en það er náttúrulega sá hængur á að ég veit hvernig þetta fór allt saman, þannig að hætta er á að maður lýti til baka og sjái hlutina í öðru ljósi.
Að fá hugmynd og ákveða að framkvæma hana.
Rithöfundar grínast oft með það að það sé stranglega bannað að spyrja þá hvar þeir fá hugmyndir. Fyrir mörgum er sköpunarferlið ögn heilagt, eitthvað sem menn vilja vernda og eru hræddir um að ef þeir fara ofan í kjölinn á því skemmist það.
Hugmyndir eru að því ég best veit frekar einfalt ferli: Heilinn sér tengingu milli tveggja áður ótengdra fyrirbrigða og búmm, það er komin hugmynd. Ef maður les mikið, og lifir áhugaverðu lífi fær maður hugmyndir. Svo æfist maður í að taka eftir þeim. Stundum malla þær í undirmeðvitundinni lengi og mótast, flestar gleymast sem betur fer jafnóðum því að 99 prósent allra hugmynda eru slæmar.
Ég er í alvörunni ekki viss hvað er í gangi hérna
Guide to Guiding er ein af fáum hugmyndum sem ég hef fengið sem ég get rakið mjög nákvæmlega. Örsögur úr ódýrri íbúð var upphafið. Á meðan ég skrifaði það safn var ég líka í fullri vinnu í ferðaþjónustunni og fór að taka eftir mörgum atvikum, einstaklingum og dögum sem gátu klárlega haldið uppi lítilli smásögu, eða í sumum tilvikum stórri smásögu. Eftir að ég kláraði örsögurnar byrjaði ég að fikta við þessa hugmynd, Örsögur að framlínu ferðaþjónusturnar var titillinn sem hafði í huga. Ég vissi að það var eitthvað þarna svo í dundaði mér við að skrifa fyrstu uppköst af tveimur sagnanna (og efni úr báðum enduðu í leikritinu) og gerði langan lista yfir viðburði sem gætu orðið sögur.
En svo kom töfra augnablikið. Allir sem hafa unnið við skapandi vinnu í einhvern tíma hafa átt þetta augnablik, en þau eru ofboðslega sjaldgæf. Reykjavík Fringe Festival hátíð sem haldin hefur verið árlega síðan 2018 og ég get ekki sagt nógu margt gott um þessa hátíð. Hún er stórskemmtileg, hægt að sjá ótrúlega blöndu af list og leikhúsi, framkvæmd og unninn af fólki í sjálfboðastarfi, knúið af engu nema ástinni.
Fyrstu tvö árin tók ég þátt í fjölleikahúsi sem nefnist Rauða Skáldahúsið á hátíðinni og á laugardeginum var ég á leiðinni heim úr lokapartíinu þegar einn af skipuleggjendunum segir við mig (hún man ekki eftir að hafa sagt þetta): „Svo verður þú með eigin sýningu á næsta ári, er það ekki?“
Tveir hlutir smullu saman og búmm, ég vissi að ég ætlaði að skrifa Guide to Guiding. Það var eins og rafmagn færi um mig allan, ég sá fyrir mér sviðið og efnistökin. Ég held meira að segja að mér hafi dottið titillinn í hug á leiðinni í bílinn. Reyndar var fyrsti titilinn sem ég íhugaði Guide to Iceland, en áhugi minn að keppa við stórfyrirtæki um Google pláss er nákvæmlega engin, fyrir utan að ég hafði ekki áhuga á að fá bréf sem í stóð: Þú ert að nota vörumerkið okkar, vinsamlegast hættu því eða…
Það var samt ein ákvörðun sem varð að taka strax og ég byrjaði: Á að hafa þetta á ensku eða íslensku. Eins og þið hafið kannski giskað að titlinum varð enskan fyrir valinu. Hugsuninn á bakvið það var að ég vildi að sýningin gæti gengið fyrir túrista á sama hátt og How to become Icelandic in 60 minutes gerir.
Það er ákveðin fórnarkostnaður við að nota enskuna. Til dæmis pirrar mig óstjórnarlega að amma muni líklega ekki sjá sýninguna. En markmiðið varð fljótt að eftir að Fringe hátíðin kláraðist myndi Guide to Guiding gæti gengið á litlu sviði í Reykjavík og trekkt að túrista sem langar að sjá gott leikhús. Förum meira út í það seinna í þessari ritgerð.
Hin ástæðan fyrir að ég vildi hafa þetta á ensku er að mig langaði að frumsýna á Reykjavík Fringe Festival. Hátíðin hefur alþjóðablæ og ég vildi að ef hún byrjaði þar myndi hún geta trekkt að sem flesta. En það voru líka praktískar ástæður fyrir að ég vildi sýna á hátíðinni.
Í fyrsta lagi myndi vera ákveðin áhorfenda hópur frétta af sýningunni í gegnum hátíðina. Í öðru lagi þá gaf þetta mér tímapunkt: Þennan dag verður sýningin að verða tilbúin, eða ég þarf að hætta við sem væri vandræðalegt og óþægilegt (hópþrýstingur sem þessi er vanmetið afl).
Í þriðja lagi þá fengi ég frían aðgang að sviði. Þetta síðast er ekki beint sexí ástæða. En hagfræði þess að setja upp litlar sýningar er þannig að rými er verðmæt og takmörkuð auðlind. Bæði æfingar og sýningarrými. Það er auðvitað hægt að leigja sal eða komast að á litlum sviðum, en þá þarftu að vera helvíti öruggur með góða aðsókn til að reikni dæmið gangi upp. Förum líka aðeins meira í þessa hagfræði hér fyrir neðan.
Fyrsta uppkast
Ég ætla ekki að ljúga því að ég hafi farið beint í að skrifa einleikinn um leið og vaknaði daginn eftir lokapartíið. Nei. Ég var að vinna í einhverju öðru og er búin að læra sú lexíu að maður getur bara unnið í einu stóru verki í einu. En hugmyndin var byrjuð að grassera, ég dundaði mér við að punkta niður hitt og þetta og svo nokkrum mánuðum seinna settist ég niður og byrjaði á fyrsta uppkasti.
Fyrsta síðan
Ég þurfti að glíma við töluvert óöryggi þegar ég byrjaði á þessu fyrsta uppkasti. Ég var að vinna í verki sem átti að vera komedía og í því efni er ég almennt mjög óöruggir. Ég sagði við sjálfan mig það sem ég segi alltaf við sjálfan mig í fyrsta uppkasti: „Það mun engin lesa þetta nema þú.“ Ég trúi að ritstífla sé ekkert annað en sviðsskrekkur, ef þú segir þér að það séu engir áhorfendur hjálpar það.
Hitt sem ég gerði til að koma mér í gríngírinn var að horfa á öll uppistönd Christopher Titus, á tveim dögum. Hann er eftirlætis starfandi uppistandarinn minn og mér fannst þetta hjálpa við að koma heilanum á réttan. Eini ókosturinn við þetta var að í fyrstu 3-4 uppköstunum voru þó nokkrir brandarar sem voru klárlega ekki mín rödd, heldur hans að skína í gegn.
Besta ákvörðun ferlisins.
Það tók nokkrar vikur að skrifa þetta fyrsta uppkast í stílabók og ég held ég hafi skrifað eitt uppkast í viðbót (þau urðu að endingu 10, þar af þrjú sem voru merkt „Loka uppkast“) og þá þurfti að taka nokkrar ákvarðanir.
Fyrsta var: Vildi ég leika þetta sjálfur? Ég var engan vegin viss um það. Ég hef gaman af því að leika á sviði og koma fram en ólíkt því að skrifa klæjar mig ekki í neinn vöðva ef ég leik ekki í langan tíma. Ég gældi mikið við að skrifa og leikstýra verkinu sjálfur, sem kitlaði aðeins egóið í mér. En sama hvort ég myndi leika eða leikstýra þurfti ég mann með mér og ég vissi hver ég vildi að það væri. Haustið 2019 hringdi ég þess vegna í Tryggva Rafnsson og sagði honum að ég væri með hugmynd sem ég vildi ræða við hann.
Tryggvi er frændi minn, fór í sama leiklistarskóla og ég (nokkrum árum fyrr) og við höfðum áður byrjað saman á verki sem ekkert varð úr. Hann er líka, að öðrum ólöstuðum, skemmtilegasti maður sem ég þekki. Við fórum yfir uppkastið að handritinu eins og það var þá, hann var strax harður á að ég myndi leika karakterinn. Ég sagði honum sumar sögurnar sem ég var að hugsa um að nota og við vorum sammála um eitt: Þetta verk átti fyrst og fremst að vera skemmtilegt.
Vel sáttir á frumsýningarkvöldi
Svo var önnur stór ákvörðun. Í fyrsta uppkasti handritsins hét persónan bara Ingimar Bjarni Sverrisson. Það hefur ákveðna kosti að skrifa persónu sem er bara þú en líka ákveðna galla. Ef þetta er eigið nafn muni gestir líklega trúa að allt sem sagt er sé satt og skoðanir séu allar raunverulegar. Gallinn er auðvitað að þá þarftu siðferðislega að standa undir því.
Að lokum ákváðum við að þetta væri karakter, Ríkarður Snæbjörn Snorrason og það gaf okkur töluvert meira frelsi til að ýkja, segja hluti sem ég er kannski ekki alveg sammála og svo framvegis. Þegar ég lýt til baka var þetta fyrsta dæmið um vandamál sem fylgdi verkinu alla leið (og var í raun aldrei 100% leyst), togstreitan milli þess að skrifa sýningu sem er uppistand og leiksýning.
Að finna tíma
Þetta var eins og ég sagði um haustið og þá fór vinnan að stað fyrir alvöru. Ég glímdi samt við sama vandamál og öll skáld sem hafa ekki enn þá ná að gera skrifin að fullri vinnu: Að finna tíma. Ég var í fullri vinnu, sem takmarkar þá klukkutíma í deginum sem geta farið í skrif. Ég er líka þannig týpa að ég á erfitt með að taka stóra daga. Sum skáld geta tekið frá einn dag í viku og legið yfir textanum í átta klukkutíma þann dag. Ég er bara ekki þannig.
Lausnin var einföld: Ég byrjaði að vakna það snemma að ég hafði klukkutíma að skrifa á hverjum morgni. Þegar ég var í vinnunni þýddi það bara þessi klukkutími, þegar ég var heima ílengdisttk ég oft við skrifin. Hægt og rólega fór ég að breytast í hálfgerðan morgunhana, komin í rúmmið 10 og vaknaður 6. Fyrir mig var þetta risabreyting sem gekk ekki til baka (þessi orð eru skrifuð 6:25, rétt áður en ég bruna í vinnu).
Ferlið að skrifa svona handrit er í raun sáraeinfalt. Ég vann eitt uppkast, fór og las það fyrir Tryggva og við ræddum málið fram og til baka. Hann var sérstaklega góður að koma auga á lítil augnablik sem gátu orðið stærri og skemmtilegri og að benda á hvar handritið var full „pirrað.“ Leiðsögumaðurinn sem verkið fjallar um er búin að gera það sem hann gerir allt of oft en það er fín lína milli þessa að skrifa þreyttan og pirraðan karakter og að skrifa þreytt og pirrað og neikvætt verk, sem við vildum ekki gera. Þannig að þó nokkrum sinnum benti Tryggvi á að „hann hljómar svolítið reiður þarna“ og það var leiðrétt jafn óðum.
Umsókn á Fringe.
Á meðan á þessu stóð þurftum við að skrifa umsókn til að vera með sýningu á Fringe. Það reyndist pínu kúnst, því jú verkið var ekki tilbúið. Í fyrstu uppköstunum átti eitt af aðal grínum verksins að vera að Ríkarður væri með skjávarpa á sviði sem væri að „hjálpa“ honum að segja frá ferðamennsku. Þetta átti að vera ægilega fyndið og mikið ofboðslega er ég feginn að við hurfum frá þessu, bara upp á tæknivesenið ef ekkert annað. En þetta er eitt af þó nokkru sem var í umsókninni sem við síðan slepptum. En þegar umsóknin var farin varð ekki aftur snúið, sem var gott.
Það að skrifa umsóknina neyddi mig líka til að koma orðum að því sem ég var að reyna að gera og, ef ég man rétt, þurfti ég að skila með henni logoi og plaggati. Hér koma greiða hagkerfið sterkt inn. Ég er svo heppinn að eiga frábæran vin sem er grafískur hönnuður sem er alltaf til í að búa til eitthvað skemmtilegt fyrir biluðu hugmyndirnar mínar.
Covid nálgast.
Ég held við munum öll eftir augnabliki þar sem við hugsuðum „fokk, þetta er að fara að vera stórt dæmi“ í samhengi við Covid. Hjá okkur sem vinnum í ferðaþjónustu kom það fyrr en hjá flestum, af augljósum ástæðum.
Fyrir mig var það á Keflavíkurflugvelli. Ég var á leiðinni á EM í handbolta og þar sem ég sat með vini mínum fékk hann e-mail: Kína búið að banna hópferðir úr landi. Hann vinnur hjá stóru ferðaþjónustufyrirtæki og við sögðum báðir: Fokk.
Allt í einu hljómaði hugmyndinn „skrifum einleik fyrir túrista“ ekki jafn frábærlega. Á sama tíma barst svar við umsókninni og það var staðfest, við yrðum á Reykjavík Fringe. Ég hafði ekki miklar áhyggjur af því að umsókninni yrði hafnað en samt, smá. Tk mostwonderful
Ferbrúar og mars liðu og okkur fannst við vera á ná handritinu á réttan stað. Okkur datt ekki til hugar að það væri tilbúið en það var að komast á þann stað að við þurftum að fá utanaðkomandi til að hlusta á samlestur. Ég hafði sent svona sirka annað hvert uppkast á yfirlesara til að fá punkta, sem hjálpaði mikið og er ég þeim öllum mjög þakklátur. Ég veit ekki hvort aðrir listamenn glíma við þetta en pennar eru ofboðslega háðir yfirlesurum til að sjá verkin okkar í réttu ljósi.
Um þetta leiti varð ljóst að það stefndi í samkomubann á Íslandi. Túristar voru um það bil að hverfa alveg sem þýddi að það var lítið að gera í vinnunni og líkt og eftir að WOW féll þá var alltaf ákveðin spenna yfir farþegalistum. Ég skil vel að fólk sé ekki beint að pæla í að aflýsa öllum túrum þegar það er að reyna að sleppa úr landi, en síðustu vikur fyrir samkomubann vissi maður aldrei hversu margir myndu mæta í túrinn. Man eftir einni ferð þar sem 20 voru bókaðir… og ekki einn einasti maður mætti. Svo fann maður líka að fólki leið ekkert endilega vel í kringum hvort annað, var spurður í síðustu norðurljósaferðinni minni: Hvað ætlarðu að gera ef einhver hóstar? Ég hafði ekkert svar.
Samkomubann, hlutabótaleið, verður hátíðin?
Reykjavík Fringe sendi frá sér yfirlýsingu á einhverjum tímapunkti: „Hátíðinni er ekki aflýst, en…“ Hún yrði augljóslega með mjög minnkuðu sniði í ár. Engum erlendum yrði boðið, mögulega yrðu engir áhorfendur. Allir myndu geta streymt sýningunum sínum. Við Tryggvi ræddum þetta mjög stutt og ákváðum að við myndum halda okkar striki. Augljóslega yrði ekkert úr því að halda sýningunni gangandi strax eftir hátíðina en við ætluðum að vera með hana klára. Mér fannst tilhugsunin að streyma úr tómum sal ekkert sérstaklega sexí, en hún þýddi að við höfðum enn þá þessa „verður að klárast fyrir“ dagsetningu.
Um það leiti sem það var verið að loka og læsa Íslandi áttum við eina af stóru, mikilvægu, stundunum í ferlinu. Sveinn Óskar og Bjartmar Þórðarson komu og hlustuðu á mig lesa handritið og gáfu nótur. Þeir voru frábærir og bentu á nokkra stóra hnúta sem þurfti að leysa. Til dæmis var verkið allt og langt (minnir að ég hafi verið 1:45 að lesa verkið) og það voru fullt af atriðum sem bara pössuðu ekki inní. En stóra vandamálið, eins og Bjartmar orðaði það svo vel: Hver er vélin í verkinu? Hvað lætur verkið halda áfram. Við Tryggvi vissum hvað við vildum að hún væri, en það kom bara ekki nógu skýrt fram á þessum tímapunkti. Þetta átti að vera leiðsögumaður að enduruppgötva gleðina við vinnuna.
Við tók fyrri stóri niðurskurðurinn, nokkrar síður skornar út og nýjum tengingum bætt við til að bæta flæðið. Það var líka alls konar leikur í textanum sem við þurftum að geta réttlæta, allavega fyrir sjálfum okkur. Til dæmis á þessum tímapunkti var hugmyndin að vera með heilt pub quiz í miðju klukkutíma leikriti, sem hefði verið heljarinnar vesen. Quizið var að lokum skorið niður í nokkrar spurningar og þeim ekki svarað á blaði. Annað sem fór (líklega sem betur fer) á þessum tímapunkti var heil blaðsíða um hnattræna hlýnun. Það skrýtna er að þegar ég lýt til baka var ég alveg handviss um að þetta yrði að vera þarna inni, þó ég hefði ekki neitt sérstakan áhuga á þessu. Nú þegar ég lýt til baka var engin söknuður af þessari senu.
Við ræddum líka tímaáætlun. Við vildum hefja venjulegar æfingar um fyrsta maí og ég vildi vera komin með handritið í kollinn fyrsta júlí. Hvorugt varð að veruleika en við höfðum nægan slaka í planinu til þess að allt gekk upp.
Svo gerðist apríl. Fyrir okkur sem unnum í ferðamennsku á þessum tíma var þetta ógleymanlegur vetur Óvissan hékk yfir okkur og við áttum öll hálf von á að missa vinnuna á morgun eða hinn. Mörg misstu vinnuna og ég var að lokum (þegar ríkisstjórnin kynnti úrræðið) settur á hlutabótarleiðina.
Fyrir mig varð hlutbótarmánuðurinn hálfgerð snilld. Að vera með mánuð þar sem ég hafði í raun ekkert að gera nema skrifa virkaði mjög vel og ég held ég hafi aldrei afkastað jafn miklu í orðum talið og þennan mánuð. En svo gerði ríkisstjórninn það fjárhagslega óábyrgt fyrir fyrirtæki í ferðaþjónustu að halda starfsfólki og þar sem ég vann var öllum sagt upp. Var ég reiður og fúll? Ekkert smá. En það kom í ljós að það var gott að ég var með var með verkið fyrir framan mig. Ég gat sökkt mér í það og vissi að sama hvað gerðist, gat ég allavega hlakkað til að sýna þessa sýningu.
Maí og júní: Aftur og aftur
Maí var svo ofboðslega skrýtin mánuðir. Fyrirtækið sem ég vann hjá vildi fá fulla mætingu frá öllum starfsmönnum þó engir gestir væri á staðnum og því var ráðist í alls konar viðhaldsframkvæmdir á vinnustaðnum. Ég vildi ég gæti sagt að ég hefði brugðist við því að þurfa að mæta í fulla vinnu aftur með ró og þroska en þetta pirraði mig mikið, því ég vildi vera að einbeita mér að sýningunni. Sem betur fer höfðum við Tryggvi unnið vel í Guide to Guiding á meðan við höfðum allt of mikinn frítíma þannig að við þurftum ekki að fara í neina risavinnudaga. Nú var líka spennandi parturinn að byrja: Sjálfar æfingarnar.
Ég sagði hér að ofan að rými væri ein af lykilbreytunum í að setja svona verk upp. Einn af stóru kostunum við að setja upp einleik er að það þarf ekki mikið pláss til að æfa hann. Neyðarplanið mitt var að gera það í stofunni heima og ég var með leyfi frá stjórn húsfélagsins hér til að gera það í herbergi í kjallaranum. En það kom í ljós að bílskúrinn hjá Tryggva var fullkominn. Nei reyndar ekki fullkominn á neinn hátt, en hann var rými og við gátum notað hann.
Við rákum okkur á skemmtilegan menningarmun. Þó við hefðum lært í sama leiklistarskóla þá vorum við á mismunandi brautum með mismunandi áherslum. Hjá mér var textavinnu í algjörum forgangi, vera með hvert einasta orð og atkvæði rétt. Hans braut lagði ekki sömu áherslu á þetta og því kom upp sú staða að leikarinn var miklu stressaðri og harðari á því að vera með hvert orð rétt en leikstjórinn. Þessi dýnamík var mein holl. Mér fannst hann aldrei vera að þrýsta á mig með þetta en vildi samt vera með allt rétt.
Ég gerði hins vegar sömu mistök og allt of oft áður með texta vinnslu. Það gekk nefnilega svo sjúklega vel fyrstu vikuna að læra textann að ég slakaði aðeins á. Í stað þess að reyna að læra hálfa síðu eða meira á dag lét ég mér stundum nægja eina setningu eða hálfa málsgrein þegar ég var að vinna löngu dagana upp á hálendinu. Svo voru allt í einu bara nokkrir dagar í dagsetninguna sem ég hafði sett sjálfum mér og hálft handritið eftir. Tryggvi stríddi mér aðeins með þetta en þetta gekk að lokum, ekki nema viku seinn.
Að læra texta er einn af þessum hlutum sem fólk spyr eitthvað í áttina að „hvernig ferðu að þessu?“ Það fyndna er að innan leikhúsheimsins er þetta ekki álitið neitt merkilegt, að geta munað texta er jú skilyrði fyrir að standa á sviði. Ég er viss um að aðrir heimar eiga sína útgáfu af þessu, eitthvað sem allir gera svo oft innan heimsins að það er bara sjálfsagt en fólk utan hans klóra sér í hausnum yfir. En svarið „maður gerir þetta bara“ er bæði pínu hrokafullt og hjálpar ekki neitt.
Það eru margar aðferðir við læra texta. Ég þekki leikara sem hlusta á sjálfan sig lesa textann aftur og aftur, sumir tengja setningar saman á einhvern hátt í huganum og aðrir æfa alltaf með einhverjum öðrum (algengari í verki sem er ekki einleikur). Það sem ég geri er að ég brýt textann niður í litlar einingar, ein setning er venjulega nóg. Svo endurtek ég hana nokkrum sinnum. Svo bætir maður við næstu og næstu. Þegar einingin er orðin ákveðið stór fer maður yfir hana nokkrum sinnum og svo endurtekur maður ferlið, aftur og aftur og aftur. Eins og með að endurskrifa handrit þá er ekkert sexí eða spennandi við þetta ferli, þetta eru bara endurtekningar. Það eru takmörk hvað maður getur náð miklu á dag, í þessu verki var góður dagur sirka ein síða af texta. Ég segi í þessu verki því mér gekk töluvert betur að læra þennan texta en flesta aðra sem ég hef lært, mögulega hjálpaði að þetta var bara ein löng einræða. Líklega hjálpaði líka að hafa legið yfir textanum og skrifað hann mánuðum saman.
Við æfingar ferlið byrjaði að við fórum einu til tvisvar sinnum yfir hvert atrið fyrir sig. Það hjálpaði hversu mikið Tryggvi hafði tekið þátt í skrif ferlinu, leikstjórinn vissi meira eða minna hvað hann vildi úr hverju atriði. Okkur til mikillar skemmtunar í fyrsta rennsli þá föttuðum við að ein af stærri senum verksins hafði hreinlega gleymst þannig að í fyrsta rennsli þá var sú sena áberandi (og skiljanlega) svolítið út um allt. En frá miðjum maí til miðs júní var vinnan bara þannig að við renndum verkinu aftur og aftur. Hlutir slípuðust til, urðu mýkri og við vorum bara nokkuð sáttir við stöðuna. Við vissum samt báðir að þetta væri ekki jafn gott og þetta gat verið. Hér vorum við aftur komnir í sama bobba og áður, við vorum búnir að sjá (og framkvæma) hlutina svo oft að við vorum gjörsamlega ófærir um að sjá verkið eins og áhorfandi myndi sjá þá. Þannig að aftur fengum við mann inn til að horfa á, einn besta leikstjóra/leiklistarskaparatk á Íslandi, Kára Viðarson.
Ég renndi verkinu fyrir Kára og svo tók við mjög erfiður hálftími þar sem hann benti á hvern einasta galla. Ef hann hefði ekki verið að tala um verk sem ég hafði skrifað og var að leika hefði ég líklega dáðst að því hvernig leikhúsheilinn í honum virkar, því hann er magnaður. En það er aldrei gaman að heyra verkin manns rifin í tætlur, sama þó Tryggvi hefði hringd í hann vegna þess að hann vissi að verkið yrði rifið í tætlur. Vandamálið var svo sem ekki gæði efnisins. En það var alltof mikið efni og við höfðum aðeins misst þráðinn um hvaða listform við vorum að vinna með.
Fyrr í greininni minntist ég á að ég hefði horft á mikið uppistand til að koma mér í gírinn. En sýninginn átti að vera einleikur ekki uppistand og handritið endurspeglaði það ekki nógu vel. Listformin eru öðruvísi og ég kann annað þeirra og hitt (þeas uppistand) ekki. Vissulega hefði efnið sem við vorum með getað orðið grunnurinn af uppistandi en það hefði aldrei verið jafn gott, ja nema kannski ef ég hefði tekið mig á og æft efnið sem slíkt.
Hinn stóri gallinn var uppröðuninn á efninu. Það var (og er) ekki mikið sem viðkemur innri manni Ríkarðs í sýningunni og það var mjög aftarlega í sýningunni. Þetta olli því að fyrri hluti sýningarinnar virkaði hann sem bara töffari og asni, ekki persóna sem áhorfendi vildi kynnast.
Lausnin var að nú var komið að Tryggva að taka upp hnífinn og skera úr og endurraða. Þetta var síðasta stóra breytingin á handritinu, þrem vikum frumsýningu og það var heljarinnar áskorun að læra handritið „upp á nýtt.“ En þarna náðist nánast öll fita úr því, eftir þetta var mjög lítið ef nokkuð sem mátti skera út. Sem er góður staður fyrir handrit að vera.
Markaðsetning.
Þegar það leit út fyrir að sýningunni yrði bara streymt ákváðum við að vera ekki með mikla markaðsetningu. En við gerðum samt plan. Hér er vesenið með að markaðsetja litla sýningu með engum pening: Þetta er lítil sýning sem þú hefur engan pening til að auglýsa. Uppistandarinn Jono Duffy orðaði vesenið við að markaðsetja sýningu í þessum stærðarflokki meistaralega: Þetta er eins og að halda partí sem engin bað um og biðja fólkið sem mætir að borga.
Ef við myndum prenta þetta sem póstkort, væri áhugi fyrir að kaupa?
Besta lausninn var að okkar mati að reyna að byggja upp Facebook síðu og reyna að trekkja þar inn. En hvernig? Myndbönd fá mesta dreifingu í dag í dularfullum forritum Mark Zuckerberg en til að gera gott myndband þarftu reynslu og þekkingu, sem við höfðum ekki. Fringe vildi fá trailer frá okkur sem ég byrjaði að gera en kláraði ekki. Ætla ekki að koma með neina afsökun, gaf mér bara ekki nægan tíma í þetta.
Eftir nokkrar rökræður ákváðum við að taka röð af myndum sem litu út eins og póstkort með hlutum sem tengdust sýningunni. Hugmyndin að útlitið myndi minna fólk á sýninguna, að þeir sem hefðu áhuga myndu ýta á „Líkar“ takkann og svo gæti sú síða orðið grunnur að frekari markaðsetningu. Svo heppnir vorum við að pabbi er með myndadellu og einn frábær vinur minn er grafískur hönnuður sem er alltaf til í að hjálpa. Við vorum með bíl fullan af skrýtnu dóti upp í bláfjöll (þar sem við gátum fundið snjó) og tókum myndirnar, sem var virkilega skemmtilegur dagur. Svo bjó Júlli til rammana um þær og vann myndirnar aðeins. Síðasta mánuðinn fyrir sýningu birtum við þessar myndir einu til þrisvar sinnum í viku og þær fengu alltaf svipaða dreifingu. Reyndar fengu þær grunnsamlega svipaða dreifingu.
Tvennt annað gerðum við. Facebook leikir hafa ógurlegan mátt og við vildum reyna að nýta það. Mér tókst að fá eitt gjafabréf sem við gerðum að verðlaunum og sá póstur fékk hörkudreifingu (hefur líka hjálpað að ég póstaði honum inn á vinnustaðahópa) og ég er viss um að það hefur hjálpað.
Hitt var svo að ég tók að mér að framleiða Reykjavík Fringe Festival hlaðvarpið. Ég gerði þetta ekki bara til að auglýsa sýninguna, mig langaði að gera þetta almennt til að sjá hvort mér líkaði vel við hlaðvarp gerð. En það hjálpaði að geta sagt í byrjun hvers þáttar að ég væri með Guide to Guiding. Síðan vorum við svo heppnir að Reykjavík Grapevine fjallaði um hátíðina og við vorum ein af þeim sýningum sem þeir tóku viðtal fyrir. Svo skrifuðum við líka báðir langa pósta um sýninguna á eigin Facebook veggi sem hefur klárlega hjálpað eitthvað.
Hvað af þessu virkaði best? Ekki hugmynd. Henry Ford sagði eitt sinn um markaðsetningu að Ford Motor gæti líklega sleppt helmingnum af því sem þeir gerðu, þeir vissu bara ekki hvorum helmingnum. Þegar við setjum sýninguna upp aftur verður margt af þessu endurtekið (og við getum svo sannarlega ekki kvartað yfir mætingu á sýninguna) og sumu bætt við. En þetta var góð lexía um hversu mikið er hægt að gera með nánast ekkert í höndunum.
Síðustu vikurnar – frumsýning.
Síðustu 10 dagana fyrir sýningu var ég í fríi frá vinnu og við gátum æft að fullum krafti. Þessi hluti ferilsins snerist bara um fínpússun, að finna rétt viðhorfið til að labba inn á svið með. Fjórum dögum fyrir sýningu vorum við en og aftur komnir á þennan stað sem ég hef lýst tvisvar fyrir ofan: Verkið þurfti ferska áhorfendur. Svo við létum það gerast. General prufan, lokaæfingin, var haldinn á sviðinu í Secret Cellar á föstudeginum, hátíðin var sett á laugardegi og við frumsýndum á mánudegi.
En það var eitt smá mál þarna á milli. Á sunnudeginum var kvöld þar sem allar sýningarnar fengu að sýna tveggja mínútna innslag fyrir aðra þátttakendur og fjölmiðla. Þetta hafði nokkuð óvænt áhrif, eins og að fara í bólusetningu fyrir frumsýningar stressinu. Ég var nánast grár að stressi á leiðinni upp að taka vel valdar tvær mínútur. Um leið og ég steig upp á sviðið og náði að taka fyrstu setninguna án vesens hvarf það eins og dögg fyrir sólu. Þetta gekk mjög vel.
Daginn eftir var svo frumsýning. Ég er mjög rútíneraður á frumsýningardag: sofa út, fara í ræktina og sund, fara á staðinn svona einum og hálfum tíma fyrir sýningu, hita upp og mæta á staðinn. Ég ætla ekki að ljúga öðru en að ég hafi verið skíthræddur þarna, en á sama tíma hef ég oft verið verri. Held að mínúturnar tvær kvöldið áður hafi hjálpað mikið.
Frumsýningin gekk síðan frábærlega. Það er vanmetið hversu mikil áhrif áhorfendur hafa á sýningar í litlum sal og við fengum góðan hóp sem hló í raun miklu meira en við bjuggumst við. En á engri stund þá kláraðist þetta og víman tók við, spennufallið og sigurtilfinningin að hafa klárað ferli sem hófst næstum ári áður. Við skáluðum ítrekað með góðum kunningjum og héldum heim, brosandi eyrnanna á milli.
Seinni sýningar og framhaldið.
Það var pínu fyndið að finna muninn milli sýninga. Fyrir fyrstu sýningu var maður taugabúnt, númer tvö þá var maður smá stressaður. Þriðju þá mætti ég, horfði á aðra sýningu og fór svo beint upp á svið. Allar þrjár gengu vel, líklega var þriðja best svona ef ég reyni að vera hlutlaus. Óvænt gleði fyrir mig var að eftir allar sýningarnar komu leiðsögumenn sem sögðust hafa haft gaman af og tengt mikið við efnið. Á öllum var líka fullt af fólki sem ég þekkti ekki neitt og margir góðir vinir mættu líka.
Hvað tekur við? Nú fer Guide to Guiding í dvala í nokkra mánuði. Við ætlum að reyna að láta hana ganga fyrir ferðamenn á einhverjum tímapunkti en það er einhverjir mánuðir í að það verði mögulegt. Þangað til er bara að bíða, gera næsta markaðplan og vonandi komið þið öll og sjáið litla barnið okkar, við erum mjög stoltir af því.
Aðeins viku fyrir heimferð kemur besti vinur minn, Vöðvabúnt, loksins í heimsókn. Fyndið þetta með vinina heima, maður býr erlendis í fjögur ár og sumir eru alveg á leiðinni í heimsókn allan tímann en mæta svo viku fyrir heimferð.
Við njótum þess að ferðast um London, ég kynni hann fyrir bresku vinunum og tala um hversu helvíti fínt það verður að komast heim í Hafnarfjörð. Ég segi honum sögur af því að búa með litríku fólki, Mikka ref, mörgæsalygum og gamaldags ræktinni í Sidcup, frá því að flengja yfirmann á fyllerí, rífa mig úr að ofan á miðju djammi og neita að tala ensku það sem eftir lifði kvölds, að vakna á svölum eftir partí og að vera kallaður rasisti fyrir taka ekki eftir stelpu á lestarstöð. Flestar sögurnar enduðu á hlátri og honum að spyrja:
– Og þetta finnst þér bara eðlilegt?
Það eina sem við gerum af okkur er að stríða ákaflega þreytandi sölumanni. Hann er að reyna að selja okkur rándýra bátsferð niður litla á í Norður-London, nálægt dýragarðinum. Þegar við losnum ekki við hann með kurteisi gerum við okkur upp áhuga og spyrjum spurninga í ætt við:
– Verða sætar stelpur?
– Nei en ég get lofað að …
– Vodka? Þú getur lofað vodka?
– Sko, þið megið koma með …
– En hvað með heitar gellur? Við komum ef það eru heitar gellur!
– Hver veit, kannski, en …
– BRENNIVÍN! Þú ert með brennivín í bátnum!
Svona hélt þetta áfram hring eftir hring þangað til hann gafst loksins upp. Við snerum okkur aftur að því að sleikja sólina og fylgdumst með honum halda áfram að ganga um og reyna að selja túristum ferðina sína.
Seinasta kvöldið mitt í bænum býð ég nokkrum félögum á kunnuglegan bar, í þetta sinn voru engir sjóræningjar. Við eigum einfalt og gott kvöld. Spaðinn, Skáldkonan og Leikstjórinn mæta en ég bauð ekki með nema þriggja vikna fyrirvara þannig að Lávarðurinn er með annað á prjónunum. Engillinn og Boltastrákurinn eru flutt heim, Töffarinn og Rósin eru að vinna. Vöðvabúntið spyr hvort við eigum ekki bara að mæta til þeirra, ég þykist ekki vita hvar vinnustaðurinn er.
Um mitt kvöld spyr hann upp úr þurru:
– Jæja, hvernig var þetta allt saman? Leiklistarskólinn, djammið, þessir félagar, að búa með strippurum, reyna að harka það hérna?
– Ja. Það var aldrei nokkurn tímann leiðinlegt.
Eftirmáli. (Nokkrum árum seinna)
Það er spes að renna í gegnum þessar sögur fimm til átta árum eftir að atburðir þeirra gerðust og þremur árum eftir að þær væru skrifaðar. Án þess að fara í einhverja ógurlega naflaskoðun þá var ég augljóslega ekki sama manneskja og ég er í dag. Myndi ég gera margt öðruvísi í dag? Auðvitað. En hefði ég lært það sem ég lærði án þess að gera sum mistökin sem ég gerði? Auðvitað.
Hugmyndin á bakvið þessar sögur var alltaf að skemmta fólki. Þær voru skrifaðar sem lokaverkefni í ritlist í HÍ. Mig langar að þakka leiðbeinanda mínum Sigþrúði Silju Gunnarsdóttir og öllum yfirlesurunum fyrir þeirra framlag. Eins og með allar góðar bækur er aldrei hægt að þakka fólkinu bakvið tjöldin nóg.
Það er ekkert leyndarmál að mig langaði að fá þetta útgefið sem bók og sú löngun minnkaði ekkert við að birta þetta á netinu. En eftir ár af höfnunum frá útgefendum missti ég þolinmæðina og ákvað að henda þessu bara á netið. Kannski var það (eins og svo margt sem ég gerði í sögunum) full mikil skyndiákvörðun, ég var með alls konar hugmyndir sem ég nennti ekki að framkvæma því ég vildi bara koma þessu fyrir augu lesenda.
Hugsuninn var samt að vonandi fengi þetta einhverja lesningu (og að þeir sem læsu yrðu spenntir fyrir næstu verkefnum mínum, hvort sem það væri Guide to Guiding eða fyrsta bókin mín, hvenær sem hún svo kemur út) og ég myndi læra eitt og annað um útgáfu efnis á netinu. Það tókst svo sannarlega og planið er að nýta þessar lexíur í framtíðinni. Kannski það stærsta sem ég lærði: Það er ekki hollt að skoða lesningartölur fyrir efni á netinu átta sinnum á dag, bara ekki á neinn hátt.
Einn daginn verða svo þessar sögur bundnar í fallega litla bók, það kemur að því. En nóg komið að lokaorðum. Til allra sem kíktu á þessar sögur síðustu mánuði: Takk fyrir lesturinn, vonandi skemmtuð þið ykkur vel.
Ég vaknaði alltof snemma til að ná ódýrri rútu og svaf á meðan hún skrölti yfir England. Mig hefur dreymt um þetta ferðalag hálfa ævina. Áfangastaðurinn: Liverpool. Síðan ég var ellefu ára og fékk Michael Owen-treyju í afmælisgjöf hef ég séð fyrir mér ferð á Anfield, viljað heyra sönginn úr Kop-stúkunni og fagnað með þegar rauðklædd hetja skorar sigurmark.
Fyrirheitna borginn skartar sínu fegursta en fótboltaleikur er ekki á dagskrá, þeim mun betra: Ég er á leið í áheyrnarprufu fyrir atvinnuleikhóp og ég er vægast sagt bjartsýnn. Kjánalega bjartsýnn.
Írskur leikhópur hafði nýlega samband og bauðst til að borga fyrir mig ferð til Liverpool fyrir prufu. Sýningin verður sett á svið víðsvegar á Norður-Englandi, en þau vilja ekki segja mér hvert hlutverkið er. Óvenjulegt en ekki óheyrt.
Ég er brattur á að rúlla þessu upp, fyrst þau höfðu samband við mig að fyrra bragði. Smá stressaður en ekki óbærilega. Ekkert nema eðlilegt, hver treystir leikara sem segist ekki fá sviðsskrekk?
Þetta gæti verið frábært fyrsta skref á leiklistarferlinum. Það hefur ekki gengið sem skyldi að bóka prufur, þær hafa verið fáar og mér gengið illa. Ég er án umboðsmanns en þetta gæti verið tækifæri til að laga það. Að ég nái góðu hlutverki án slíks hlýtur að vera jákvætt skref.
Fundarstaðurinn er lítil krá í verslunarmiðstöð. Hún er svalandi myrk eftir steikjandi hitann úti. Ég íhuga að fá mér bjór til að róa taugarnar en kannski er ekki sniðugt að vera með bjór við hönd þegar ég er að reyna að hrífa mögulegan vinnuveitanda.
Ég panta kaffi, sem ruglar barþjóninn en að lokum framreiðir hann þetta líka frábæra vonda kaffi. Minnir á kaffi í skólamötuneyti, sterkt, bragðmikið og algjörlega laust við að metnaður hafi verið settur í að laga það. Ég sest og bíð heila eilífð, eða korter. Tíminn hagar sér furðulega á svona stundum.
Inn koma tveir nýir gestir, Nornin og Sonurinn. Undan oddmjóum hatti Nornarinnar flæða svartar krullur og hún er í allt of stórum kjól. Á andlitinu er vinalegt bros, á bak við það hryllilega illa hirtar tennur. Sonurinn er andstæða hennar á allan hátt, hávaxinn og slánalegur og með augu sem illgjarnari höfundur en ég myndi kalla flóttaleg. Veit annars einhver hvað það þýðir? Hann forðast allavega augnsamband og kippist við hvað eftir annað. Þetta eru spes mæðgin en ég er ýmsu vanur.
Þau segjast fara fyrir leikhópnum. Við spjöllum kurteislega í stutta stund og þau hlæja að öllu sem ég segi. Hugsanlega eru þau kvíðnari en ég fyrir þessari prufu, sem róar mig. Þau vilja líklega að mér takist vel til. Þau höfðu samband við mig og halda með mér í prufunni, ég þarf bara að klúðra ekki hrikalega og þá er hlutverkið mitt.
Hann fer afsíðis. Fas hennar breytist samstundis. Brosið og hláturinn hverfur. Hún segir við mig, grafalvarleg:
– Svona er áheyrnaprufan þín. Okkur langar að sjá hvernig þú bregst við óvæntum aðstæðum. Sonur minn er einhverfur en hann rekur lítið verkstæði sem selur leikmuni. Hann heldur að þú sért kvikmyndaleikstjóri að koma að versla við hann, það er hlutverk þitt næstu mínútur. Gjörðu svo vel.
Finnst þér þetta skrýtið? Mér líka.
Fyrsta hlutverkið á ég að innsigla með því að ljúga að strákræfli. Af því að mamma hans sagði mér að gera það. Kannski væri best að segja henni að fokka sér, þetta er ljótt. En mig langar í hlutverkið og siðferði mitt fær ekki að þvælast fyrir því.
Hann birtist aftur rétt eftir að ég hugsa með sjálfum mér: Þetta er svo sem ekki skrýtnasta áheyrnaprufa sem ég hef heyrt um. Eða jú. Þetta er það.
Norninn brosir með eftirvæntingu í augunum. Ég byrja:
– Svona standa mál, ég tek góðar pásur og tala hægt, ég og dálítið teymi erum að hefja framleiðslu byggða á Íslendingasögunni Njálu, þekkið þið hana?
Þau hrista höfuðið og ég geri mér upp vanþóknun.
– Njála er frægasta Íslendingasagan, gerist á söguöld, svipar til Game of Thrones. Þess vegna erum við búin að fá Hafþór Júlíusson til að leika Njál. Það er fyrsta skrefið í því sem við erum að reyna að gera, hrista aðeins upp í þessu.
Já. Það fyrsta sem mér dettur í hug er að við höfum fengið tveggja metra háan kraftlyftingarmann til að leika vitringinn í sögunni stundum kem ég engum meira á óvart en sjálfum mér.
– Hann er gamli maðurinn sem lætur tannhjólin snúast og okkur langar að koma á óvart, ekki síst upp á markaðsetninguna. Fyrir hann er þetta tækifæri til að sýna að hann geti leikið annað en tröllkalla, svipað og grínleikarar gera þegar þeir vilja skyndilega ekki vera þekktir sem fyndni gaurinn. Þá birtast þeir í grafalvarlegu hlutverki og fá fullt af verðlaunum, það er markmiðið hans í þessu.
Þau kinka kolli og ég held áfram
– Næsti hluti af útlitinu ert mögulega þú.
Ég geri mér upp að ég sé að vega hann og meta.
– Okkur langar að nota vopn sem eru ekki þessi drepleiðinlega víkingaklisja, það er búið að gera hundrað sinnum. Það er kominn tími til að fara í aðra átt og ég hef heyrt góða hluti um þig. Ertu ekki með sýnishorn?
Mig kitlar í aðra höndina, hún veit að stór vindill væri viðeigandi. Ég er að beisla anda allra Hollywood-framleiðenda, þykist algjör stórlax. Fjandinn hafi það, þetta er skemmtilegt.
Hann dregur fram poka og ég skoða gripina. Þetta er dót sem kallast larp-búnaður. Vopn notuð í leiknum hlutverkaspilum, stundum í Öskjuhlíð. Ég vann í Nexus árum saman og þekki þennan heim betur en flestir sem eru ekki hluti af honum. Eru örlögin að brosa til mín?
Í miðjunni er hörð stöng en mestallt vopnið er gert úr frauðplasti. Með mikilli vinnu er hægt að láta þetta líta út eins og fínasta handverk. Sú vinna hefur ekki farið í þessa gripi sem er ekki diss. Þetta er í raun eins gott og flestir nota. Fáir kaupa svona búnað á því verði sem hann kostar í hæsta gæðaflokki. Þess í stað eru notaðar ódýrari græjur. Þær eiga það til að virka teiknimyndalegar sem eykur ef eitthvað er barnslegu leikgleðina sem fylgir þessu. Ekki láta þér detta í hug að þetta sé bara hrikalega kjánalegt nörda-hobbý, þetta er hrikalega skemmtilegt, kjánalegt nörda-hobbý.
– Þetta er fínn grunnur, mér líst ágætlega á þetta. Við þyrftum að fara yfir útlitið og styrkja kjarnann, þetta þarf að þola að vera í tökum við erfiðar aðstæður.
Hann kinkar kolli og ljómar allur við að fara yfir smíðaferlið. Flestir skína eins og stjörnur þegar þeir lýsa einhverju sem þeir hafa einlægan áhuga á, það á enn frekar við um þá sem eru á einhverfurófinu.
Bulldælan gengur í næstum klukkutíma. Við ætlum að skjóta á Englandi og Íslandi til að hafa aðgang að styrktarsjóðum í báðum löndum. Við munum selja myndina sem nýja sýn á klassískt efni, svipað og leikhópar gera allt of oft með Shakespeare. Vonandi verði myndin vinæl á Íslandi en markmiðið er hinn enskumælandi heimur. Andskotinn hafi það, ég er næstum farinn að trúa á verkefnið. Er þetta kannski einhver pæling?
– Allt í lagi, giggið er þitt! hrópar Nornin hæstánægð þegar ég er kominn á fullt að tala um mögulegar útfærslur á brennunni. Hún útskýrir fyrir Syninum að þetta verkefni sé ekki til og ég sé að koma að vinna fyrir leikhópinn þeirra. Hann virðist dálítið sár en jafnar sig fljótt. Mig grunar allt í einu að þetta sé ekki fyrsta svona prufan.
Innra með mér gjósa upp tilfinningar. Fyrst og fremst gleði. Ég er búinn að landa fyrsta alvöru hlutverkinu! LOKSINS!
Það virðist ætla að borga sig að hafa ákveðið að búa áfram í London. Hverju er ég svo sem búinn að fórna? Einu ári til að harka á harðasta leikaramarkaði í heimi. Kannski er ég ekki alvitlaus, kannski mun þetta virka. Árið er að verða búið en hér er sterk vísbending um að þolinmæðin borgi sig og ég sé á réttri leið. Fyrsta hlutverkið er erfiðast, næsta á að vera auðveldara, kannski ég gefi þessu annað ár.
Svo kemur smá tilhlökkun eftir að kynnast þessum stórfurðulega leikhópi og vinna með þeim. Sama hvernig sýningarnar ganga veit ég að úr þessu verða góðar og skemmtilegar sögur. Mig hefur alltaf langað í sýningarferðalag, bara til að prófa ævintýrið.
Að lokum er smákvíði, ég þarf að standa mig í þessu og ná að nýta það sem einhvers konar stökkpall. Það þýðir ekki að landa fyrsta gigginu og klúðra því. Nú er að fara heim og drekka í mig handritið. Ætla að mæta fullkomlega undirbúinn á fyrstu æfingu.
Ég vildi að ég gæti klárað söguna hérna, skælbrosandi í Liverpoolsólinni á leið að skoða Evrópubikarinn á Anfield. Í einhverjum alheimi er útgáfa af mér þar sem þetta gekk upp eins og ég sá fyrir mér. Leikhópurinn reyndist vera óslípaður demantur, sýningin fór um Norður-England og varð upphafið að farsælum ferli á sviðinu í London. Mig langar að hitta þá útgáfu af mér, fá mér bjór með honum og bera saman bækur okkar. Við myndum samt líklega enda á að tala bara um íþróttir og Grant Morrison.
Í mínum raunveruleika heldur sagan áfram. Ég tek lestina heim til London og fljótlega fara rauðu fánarnir að láta á sér kræla. Ekki Liverpoolrauðir fánar heldur eldrauðir viðvörunarfánar.
Ég fæ sent handrit en þau vilja ekki að ég komi á æfingar, ég á bara að mæta undirbúinn á sýningardag. Spes, en ókei, áskorun. Persónan er ekkert ógurlega spennandi, illur hermaður í stríði sem gengur ekki einu sinni af göflunum. Í náminu lék ég ekkert nema vonda kalla, ýmist hermenn, nasista, drauga eða klámmyndaleikstjóra. Ég gæti gert það í svefni, en maður verður víst að þekkja styrkleika sína. Er leikritið gott? Nei, fullkomin meðalmennska, en það er allavega ekki leiðinlegt. Á þessum stað á ferlinum biður maður ekki um meira en það.
Ég fletti hópnum upp á netinu, hefði líklega átt að gera það fyrir prufuna. Þau eru með heimasíðu en það var ekki eitt einasta verk á henni, bara háleit markmið og draumar um framtíðarsýningar. Hæ, viðvörunarbjalla, ertu búin að vera að klingja lengi? Tók bara ekki eftir þér.
Svona atriði hrannast upp. Þau sögðust ætla að borga mér miðana sem ég hafði keypt til Liverpool, það frestast og frestast. Furðulegast af öllu er að þegar ég er í bjór með vinum mínum rekst ég á mann sem hafði búið í smábænum þar sem fyrsta sýningin á að vera. Hann blótar því skítapleisi í sand og ösku, segir mér að forðast staðinn eins og heitan eldinn, þar sé ekki einu sinni pöbba-leikhús. Ég spyr Nornina út í sýningarstaðinn, svarið er loðið.
Sýningardagur breytist, túrnum er frestað og í staðinn gerður að nokkrum sýningum með löngum pásum á milli. Ég ætti að ganga frá borði en langar allt of mikið að þetta gangi upp. Ég ákveð að gefa þessu séns fram að frumsýningu.
Ég segi Norninni að hún þurfi að leggja út fyrir lestarmiðum svo ég komist á frumsýninguna. Hún segir að það sé sjálfsagt að þau borgi miðana, hún muni annaðhvort millifæra á mig eða bara senda mér þá með tölvupósti. Ég minni á að því fyrr sem hún borgi, því betra. Verð á lestarmiðum hækkar þegar nær dregur ferðadegi. Hún segist ætla að ganga frá þessu á morgun. Svo daginn eftir það. Svo daginn fyrir sýninguna. Svo á sýningardag …
Hann rennur upp, ég er búinn að redda mér fríi í vinnunni, sem dýragarðurinn er ekki hrifinn af.
Geturðu þóst vera hissa á að hvorki miðarnir né peningur fyrir þeim barst? Ekkert lengi, bara í smástund, það lætur mér líða betur. Takk.
Þegar ég opna heimabankann að morgni sýningardags sé ég að ekkert fé hefur borist og pósthólfið er tómt. Engir miðar þar.
Ég bókstaflega kýli vegg. Ekki til að vera með töffarastæla, reiðin blossar bara upp og ég verð annað hvort að kasta fartölvunni í gólfið eða slá frá mér. Hljóðið glymur í litla herberginu mínu og sársaukinn er yndislegur. Réttsýn reiði flæðir um mig allan og satt best að segja nýt ég þess að leyfa henni að flæða um mig.
Þau lugu að mér, þau gerðu mig að fífli. Mig langar að öskra á einhvern, taka þetta út á bara einhverjum. Sem betur fer er enginn nálægur.
Ég tek lyklana mína og fer í langan göngutúr, það eina sem mér dettur í hug að gera áður en ég hringi í Dýragarðinn og segist geta tekið aukavakt. Það sýður enn þá á mér daginn eftir þegar ég mæti til vinnu.
Það sem verra er, það berst ekki svo mikið sem tölvupóstur með útskýringu og afsökunarbeiðni. Eftir nokkra daga fer reiðin að beinast inn á við. Það var nóg af viðvörunum, ég hefði aldrei átt að leyfa þessu að ganga svona langt. Hvað var ég að pæla að láta þetta skipta mig svona miklu máli?
Útskýring berst að lokum og hún er kjaftæði. Það tekur á að bæla niður löngunina til að senda fúkyrði til baka. Þegar maður er virkilega reiður og hefur góða ástæðu til, þá langar mann að hella sér yfir einhvern. Skrifa póst eða öskra framan í þann sem braut á manni. Ég bæli þetta viðbragði niður , vitandi að ekkert gott komi af því. Nornin fær aldrei svar frá mér, þótt mér hefði liðið betur við að skrifa það.
Að lokum rennur mér reiðin og ég fer að sjá spaugilegu hliðina. Ég hélt sem sagt í alvöru að kveikjan að farsælum leiklistarferil yrði að ljúga einhverfum gaur á bar í Liverpool. Ég hélt að ég væri sniðugur að geta reddað mér á erfiðasta leikaramarkað Evrópu á engu nema meðalmiklum sjarma. Ég hélt að umboðsmenn væru óþarfir. Ég hélt að ég gæti verið í stanslausu partíi og tækifærin myndu detta í hendurnar mér, þannig er lífið víst ekki. Það eina sem ég hef afrekað síðustu mánuði er að skrifa gagnrýni, rækta yfirdráttinn og byggja upp bjórbumbu.
Ég held að ég hafi aðeins ofmetið sjálfan mig. Kannski væri sniðugast að fara að huga almennilega að heimferð ef ekkert stórt kemur upp á borð. London er og verður frábær en hún er ekki staðurinn fyrir mig.
Á meðan þessar pælingar eru í gangi biður vinkona mig að leikstýra sér í litlum einleik. Hann er stuttur, fyndinn og það er æðislegt að vinna með henni. Hann gæti verið nóg til að réttlæta veru mína í borginni. Verkefnið fer hratt af stað og svo enn þá hraðar ofan í dýpstu skúffu. Þessa í skrifborði Þjóðleikhúss himnaríkis fyrir leiksýningar sem aldrei komast á svið.
Mér fer að líða eins og ég sé á göngu í stórri borg, viti ekki hvert ég stefni. Ég leita að kennileiti en göturnar eru allar litlar og svipaðar og þokan færist í aukana. Það var rétt ákvörðun að vera í þessari borg í ár, sjá hvernig það gengi og finna takmörk sín. Það ár er liðið, næsta ár væru mistökin.
Ég held að það sé kominn tími á að finna leigubíl og fara í hraðbanka þegar ég kem heim, í stóra smábænum við fjörðinn.
Við Bóndinn stígum syngjandi út af ballinu og hefjum markvissa leit að krá til að halda kvöldinu áfram. Hið fyrrnefnda er reyndar góð vísbending um að hið síðarnefnda sé slæm hugmynd, þegar við byrjum að syngja saman var líklega svona klukkutími síðan við hefðum átt að halda heim. En við erum glaðir og leitum að næsta bjór eins og hann sé falinn fjársjóður.
Bóndinn er góður vinur og skólabróðir frá Íslandi. Hann hefur þann eina stóra ókost að verða stundum sveitaballafullur. Þegar hann kemst á það stig er best að syngja með og vona að hann muni ekki móðgast yfir einhverju smáatriði. Það gat haft ýmsar afleiðingar: Reiðöskur, partíslútt eða hnefahögg.
Sú staðreynd að ég er búinn með hálfa brennivín á tóman maga gæti tengst því eitthvað að ég vilji ólmur halda áfram að djamma. Eftir stutta göngu finnum við álitlega krá. Við ákveðum að hún sé fullkomin fyrir einn bjór sem mun líklega enda sem saga. Þú þekkir þá sögu, hún hefst eins og allar bestu djammsögurnar á orðunum: Sko, við ætluðum bara að fá okkur einn en …
Þessi tilvonandi bjór er fjársjóðurinn okkar en í veginum er Dreki. Maðurinn í dyrunum er tveir metrar á hæð, sköllóttur og með vöðvabyggingu sem staðhæfir að hann kæmist ekki í gegnum lyfjapróf. Hann hefur gríðargóð tök á varðhundasvipnum sem allir góðir dyraverðir æfa sig í heima, svipnum sem segir: Ekki fokka í mér, ég kann að komast upp með ýmislegt.
Til þess að hetjan nái í fjársjóðinn þarf hún að ganga óttalaus að Drekanum, sem ég geri. Ég heilsa, hann segir strax að Bóndinn sé of fullur. Ég lýg að við séum að bíða eftir fari og langi bara að fá okkur einn bjór á meðan við bíðum. Ég brosi mínu blíðasta. Bóndinn virðist skilja hvað sé í húfi og verður skyndilega rólegri. Kannski voru það jakkafötin sem við vorum í, kannski var það brosið en Drekinn hleypir okkur inn. Ég verð að lofa að Bóndinn hegði sér, sem ég geri þótt ég eigi að vita betur
Við Bóndinn skerum okkur aðeins úr hópnum á barnum. Viðskiptavinirnir eru unga og svala liðið í London. Þau standa teinrétt, ræða stjórnmál og hagkerfið. Við Bóndinn vorum á balli, þannig að við erum að sjálfsögðu vel klæddir en íslenski hreimurinn passar ekki hér og hvað þá ölvunarstigið. Mér er sama, er kominn með fjársjóð, gullinn bjór í glasi.
Hópur ungra manna tekur eftir mér og biður mig um að vera dómari. Það eru tvö lið í hópnum, bankastarfsmenn og lögfræðingar. Þeir eru að rífast um hvor stéttin lendir í ósanngjarnari umfjöllun. Ég segi lögfræðingar, þar sem bankamenn hafi valdið bankahruninu sé slæma umtalið um þá verðskuldað. Ég býst við að vera rekinn á brott en þeim finnst þessi óviðeigandi hreinskilni fyndin og við byrjum fljótlega að ræða fótbolta. Stóri kosturinn við boltann er að hægt er að ræða hann við alla sem hafa áhuga á honum, sama hvort það er pólskur rútubílstjóri, breskur lögfræðingur eða brasilískur listamaður. Enski boltinn jafnar alla í samtali.
Eftir að fjársjóðnum er náð er viðeigandi að leita sér að prinsessu. Ég kveð nýju vinina og gef mig á tal við stelpu. Ég tek eftir að Bóndinn er líka að eignast nýja vini. Þetta var á því ömurlega tímabili þegar ég hélt að lykillinn að velgengni með kvenfólki væri gervisjálfstraust og hroki. Ég segi brandara um eigin snilli, stríði henni og læt almennt eins og ég sé guðs gjöf til kvenna.
Nema þetta kvöld er sjálfstraustið ekta, enda knúið áfram af því að hafa sigrað Drekann og unnið jakkafatamennina á mitt band. Kannski fannst henni ég bara sætur, kannski náði ég að hitta á einhverja töfrabrandara en við erum fljótt farin að hlæja saman. Ég lýg því að síminn minn sé týndur og fæ hana til að hringja í mig og þykist sigri hrósandi yfir að hafa náð númerinu hennar. Eins og slíkt sé einhver sigur og ekki tvær manneskjur að ákveða að þær vilji kynnast betur.
Ég er farinn að sjá fyrir mér stefnumót þegar ég heyri skarkala. Bóndinn og einhver Breti eru komnir í öskurrifrildi, með hnefunum. Í ljós kemur að ekki allir eru jafn tilbúnir í sveitaballadrykkjuna hans. Ég blóta, legg frá mér bjórinn og stekk á milli þeirra, gríp um hálsmálið á Bóndanum og ýti honum frá. Svo sný ég mér að hinum gaurnum og af einhverri ástæðu bendi ég mjög fast á hann.
Það er svo óvænt að hann dettur úr hamnum. En skaðinn er skeður. Ég sé Drekann koma hlaupandi. Ég á allt eins von á að hann grípi okkur báða og ég fái loksins að upplifa að vera bókstaflega kastað út. Sem hefði verið skemmtilegra en það sem gerðist.
Í stað þess að grípa til teiknimyndaofbeldis horfir hann beint á mig. Manstu þegar þú gerðir eitthvað ömurlegt í æsku og hélst að kennarinn yrði brjálaður en í staðinn hristi hann bara höfuðið og sagði að þú yllir honum vonbrigðum. Það var svipurinn. Tveggja metra hái Drekinn er raunverulega sár á svipinn þegar hann sér að ég hef svikið loforðið og mér líður eins og skíthæl.
Ég bíð ekki boðanna, þótt ég hafi svikið Drekann ætla ég ekki að gera vinnuna hans erfiðari. Ég dreg Bóndann út. Stelpan hristir höfuðið í átt að mér. Drekinn rekur á eftir okkur. Bóndinn, eins og oft þegar hann gerði eitthvað svona, er reiðari út í sjálfan sig en nokkurn annan. Við Bóndinn komum okkur heim og ég hugsa leiður um stefnumótið sem ekki verður og fjársjóðinn sem stendur enn þá ódrukkinn á borðinu.
Undir venjulegum kringumstæðum myndi sjóða á mér þegar manneskjan á undan mér eyðir hálfri ævi í að velja á milli Big Mac og Big Mac með osti. En við Spaðinn erum hvort eð er nýbúnir að missa af lestinni og þar að auki var sýningin sem við vorum á frábær þannig að skapið helst gott.
Við erum staddir á Waterloo-lestarstöðinni, nýkomnir af einum besta einleik sem ég hef séð. Við erum glorsoltnir og pínu drukknir. Við þessar aðstæður er lestarstöðva-McDonalds ekki bara viðeigandi, hann er skylda.
McDonalds-staðirnir á lestarstöðvum í London er allir svipaðir, sérstaklega eftir klukkan tíu á kvöldin þegar hópar af djammklæddu fólki á leið heim mætir til að gera síðustu mistök kvöldsins. Þeir hafa samt hver sín einkenni. Þessi hjá Kings Cross verður svo troðinn að þeir loka salnum klukkan tíu og þú verður að skófla í þig matnum fyrir utan, á meðan þú dáist að því hversu léttklæddir Englendingar geta verið í næturkuldanum. Þessi hjá Charring Cross er svo stór að maður fær víðáttubrjálæði og getur ekki annað en tekið eftir að fólkið í kringum mann er klætt í jakkaföt, nýkomið úr partíi hjá einhverjum banka. Það er eitthvað við bæði jakkaföt og eldra fólk á McDonalds, maður fyllist depurð við að sjá það. Eins og að horfa á glæsilegan örn borða rusl.
Waterloo-staðurinn er pínulítill, til þess að finna sæti þarf maður að ráðast á þau eins og rándýr og vera undir það búinn að miðaldra kona á fimmta prosseco-glasi haldi langa ræðu um virðingarleysi yngri kynslóðarinnar. Samúð er mistök við þessar aðstæður.
Við Spaðinn pöntum fjöldaframleidda hamborgara og laukhringi og stökkvum á laus sæti. Við hlið okkar er maður sem passar ekki alveg inn á staðinn á þessari stundu. Hann er til dæmis augljóslega edrú. Við Spaðinn ræðum sýninguna og síðan mögulega áheyrnaprufu, eða öllu heldur skortinn á þeim. Eftir smá stund spyr gaurinn um hvern fjandann við séum að tala. Við útskýrum að við séum leikarar á milli gigga, vinnum fyrir okkur með því að þjóna í dýragarði og séum að reyna að búa til sjálfstæðar sýningar. Svarið hans er óvænt.
– Vá. Þvílíkt snilldarlíf.
Hann segist vinna á auglýsingastofu, mæti á hverjum degi um átta og vinni allt of mikið.
– Eins og við? Nema með betra kaup?
– Já, en ég fæ ekki einu sinni að láta mig dreyma um það ókomna, þið eruð allavega að skemmta ykkur í kvöld.
Svo snýr hann sér aftur að borgaranum, klárar hann í tveimur risavöxnum bitum og lætur sig hverfa. Spaðinn brýtur ísinn.
– Var hann … öfundsjúkur … út í okkur?
Í stað þess að svara ákveð ég að einbeitta mér að laukhring. Ég er ekki beint að njóta London í botn og sú tilhugsun að fullorðinn maður í fastri vinnu sjái það sem við erum að gera sem betri kost en sitt líf er of mikið. Sérstaklega þar sem McDonalds með vini eftir leiksýningu er hápunktur mánaðarins hjá mér.
Lesa, skrifa, lifa. 